8 bước phân tích ĐỐI THỦ CẠNH TRANH hiệu quả nhất 2023

Phân tích đối thủ cạnh tranh là quá trình thiết yếu trong chiến lược kinh doanh của bất kỳ doanh nghiệp nào. Từ việc phân tích này, doanh nghiệp mới có thể đưa ra quyết định và áp dụng chiến lược phù hợp, giúp tăng cường sự cạnh tranh và đạt được thành công trong kinh doanh. Nếu bạn đang tìm kiếm cách tăng cường vị thế kinh doanh của mình trên thị trường, bài viết chia sẻ của Onemore dưới đây chắc chắn sẽ là một nguồn tài liệu hữu ích để tham khảo và áp dụng vào thực tế.

>> Xem thêm:

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Phân tích đối thủ cạnh tranh thực chất là gì?

Phân tích đối thủ cạnh tranh (Competitor Analysis) là quá trình đánh giá và nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh (trực tiếp, gián tiếp hay tiềm ẩn) của một doanh nghiệp, để hiểu rõ hơn về các sản phẩm, dịch vụ, chiến lược và điểm mạnh/ yếu của các đối thủ đó. Mục đích của việc phân tích đối thủ cạnh tranh là giúp doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp để cạnh tranh và tồn tại trong thị trường.

Các cách phân loại đối thủ cạnh tranh trên thị trường

Phân loại đối thủ trực tiếp và đối thủ gián tiếp

Đối thủ cạnh tranh trực tiếp là những doanh nghiệp cung cấp các mặt hàng hoặc dịch vụ tương tự như doanh nghiệp của bạn. Cả hai bên đều hướng đến chung một thị trường mục tiêu cũng như là cơ sở khách hàng như nhau, và mục tiêu của cả hai là tăng trưởng lợi nhuận và thị phần kinh doanh của mình.

Đối thủ cạnh tranh gián tiếp là những doanh nghiệp có cùng sản phẩm và dịch vụ nhưng không giống về mục tiêu cuối cùng. Với đối thủ gián tiếp, cách tăng trưởng doanh thu sẽ được thực hiện triển khai bằng một chiến lược khác.

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Phân loại đối thủ cạnh tranh theo kích cỡ

Đối thủ cạnh tranh có thể được phân loại theo kích cỡ như lớn, trung bình và nhỏ. Các doanh nghiệp lớn thường có nguồn lực và quy mô lớn hơn. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ hơn thường tập trung vào các thị trường nào đó hoặc phân khúc nhỏ hơn.

Phân loại đối thủ cạnh tranh theo địa lý

Đối thủ cạnh tranh có thể được phân loại theo địa lý, bao gồm đối thủ cạnh tranh địa phương, quốc gia hoặc quốc tế. Việc phân loại đối thủ cạnh tranh theo địa lý có thể giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các đối thủ trong khu vực của mình hoặc trên toàn thế giới.

Phân loại đối thủ dựa theo mức độ cạnh tranh

Đối thủ cạnh tranh có thể được phân loại theo mức độ cạnh tranh, bao gồm đối thủ cạnh tranh mạnh và yếu. Đối thủ cạnh tranh mạnh là những doanh nghiệp có quy mô lớn, sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, và có thể gây áp lực lớn đến doanh nghiệp của bạn. Đối thủ cạnh tranh yếu thường có quy mô và tài nguyên ít hơn so với doanh nghiệp của bạn.

03 mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh phổ biến nhất 2023

Mô hình SWOT

Mô hình này tập trung vào việc phân tích điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp của bạn và của đối thủ cạnh tranh, cùng với cơ hội và thách thức ở thị trường hiện tại. Điều này giúp bạn định hình chiến lược tốt hơn để cạnh tranh với đối thủ. Bốn yếu tố cơ bản trong mô hình SWOT bao gồm:

  • Điểm mạnh (Strengths)
  • Điểm yếu (Weaknesses)
  • Cơ hội (Opportunities)
  • Thách thức (Threats)

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Mô hình Porter’s five forces

Porter’s five forces là mô hình phân tích cạnh tranh được đưa ra bởi Michael E. Porter. Đây là mô hình xem xét năm yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến độ cạnh tranh. Mô hình giúp bạn hiểu rõ hơn về sức mạnh cạnh tranh trong 1 ngành và điều chỉnh chiến lược phù hợp. 05 yếu tố bao gồm:

  • Quyền lực cạnh tranh của nhà cung cấp (Supplier power)
  • Quyền lực cạnh tranh của khách hàng (Buyer power)
  • Sự cạnh tranh trong ngành (Industry rivalry)
  • Nguy cơ của sản phẩm thay thế (Threat of substitutes)
  • Nguy cơ của đối thủ mới (Threat of new entrants)

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Mô hình PESTEL

Đây là mô hình giúp hiểu được sự ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến doanh nghiệp của bạn và của đối thủ cạnh tranh, từ đó tạo ra chiến lược phù hợp với môi trường kinh doanh. PESTEL là viết tắt của 6 yếu tố chính, bao gồm:

  • Chính trị (Politics): các chính sách, điều lệ, quy định và luật pháp của chính phủ cũng như các tổ chức chính trị khác.
  • Kinh tế (Economics): tình hình kinh tế, tình trạng thị trường, chính sách tài chính và tiền tệ, tỷ giá hối đoái, lạm phát và sự chuyển đổi kinh tế.
  • Xã hội (Sociology): yếu tố xã hội như văn hóa, giáo dục, tôn giáo, giới tính, độ tuổi, lối sống hay các xu hướng xã hội khác.
  • Công nghệ (Technology): những yếu tố công nghệ như sự tiến bộ về công nghệ, sự phát triển của Internet và truyền thông, sự phổ biến của các thiết bị di động, các xu hướng công nghệ khác.
  • Môi trường (Environment): các yếu tố môi trường như biến đổi khí hậu, sự suy thoái môi trường, các quy định về bảo vệ môi trường và các xu hướng khác liên quan đến môi trường.
  • Pháp luật (Legal): yếu tố pháp lý như quy định về bảo vệ người tiêu dùng, quy định bảo vệ sức khỏe & an toàn, quy định về bảo vệ dữ liệu và các quy định pháp lý khác liên quan đến hoạt động kinh doanh.

Phân tích đối thủ cạnh tranh

8 bước Phân tích đối thủ cạnh tranh hiệu quả 2023

Bước 1: Lên danh sách các đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp

Bước đầu tiên trong việc phân tích đối thủ cạnh tranh là lên danh sách các đối thủ. Danh sách này nên có từ 8 đến 10 cái tên liên quan trước khi xác định trọng tâm những đối thủ bạn muốn phân tích. Hãy lập danh sách các đối thủ cạnh tranh bằng cách đặt các tiêu chí lựa chọn nhóm đối thủ. Onemore khuyên bạn nên tham khảo các tiêu chí như:

  • Các doanh nghiệp mà có cùng lĩnh vực hoạt động kinh doanh
  • Doanh nghiệp kinh doanh, bán các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự
  • Các doanh nghiệp đang tiếp thị đối tượng khách hàng tương tự (hoặc có một vài khác biệt nhỏ)
  • Các đối thủ cạnh tranh mới tham gia vào thị trường hay các đối thủ có nhiều kinh nghiệm hơn trong lĩnh vực kinh doanh của bạn

Bước 2: Đánh giá và phân loại đối thủ

Sau khi lập danh sách, việc cần làm là đánh giá các đối thủ đó thông qua các tiêu chí như: Thị phần nắm giữ, quy mô hoạt động,… Việc đánh giá và nghiên cứu phân loại đối thủ cạnh tranh cụ thể, chi tiết sẽ giúp doanh nghiệp định hướng và đưa ra các chiến lược Marketing tốt hơn. Các đối thủ này có thể phân loại theo các cấp độ cạnh tranh: Đối thủ cạnh tranh trực tiếp, gián tiếp hay tiềm ẩn. Bạn hãy tham khảo các cách phân loại mà ở trên Onemore đã chia sẻ.

Bước 3: Thu thập thông tin (chính xác) về đối thủ cạnh tranh

Để thu thập thông tin, có thể thực hiện các hoạt động sau:

  • Tìm kiếm trên Internet
  • Tham khảo các báo cáo thị trường và các tài liệu khác (các bài báo chí, sách của ĐTCT,…)
  • Tham gia những triển lãm hay hội thảo
  • Hỏi thăm những khách hàng hoặc nhà cung cấp
  • Điều tra trực tiếp

Trong quá trình phân tích đối thủ cạnh tranh, bạn nên cụ thể hóa các thông tin thu thập bằng cách đặt ra những câu hỏi cụ thể.

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Về sản phẩm

  • Sản phẩm của đối thủ cạnh tranh có giống sản phẩm của bạn không?
  • Phân khúc giá sản phẩm của đối thủ cạnh tranh ra sao? Giá cả của các đối thủ này có phù hợp với giá cả thị trường không?
  • Sản phẩm của đối thủ có điểm bán hàng độc đáo (USP) nào hơn sản phẩm của bạn không?
  • Đối thủ cạnh tranh đang sử dụng những từ khóa nào để mô tả sản phẩm của họ?

Về thương hiệu

  • Thương hiệu của đối thủ cạnh tranh có cùng khách hàng mục tiêu giống bạn không?
  • Ai là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với bạn?
  • Lượt tìm kiếm, thảo luận của đối thủ cạnh tranh trên Google ra sao?

Về Marketing

  • Đối thủ cạnh tranh sử dụng những kênh nào để quảng bá cho sản phẩm?
  • Đối thủ có sử dụng nền tảng mạng xã hội không? Cách thức triển khai nội dung, số lượng người follow hay mức độ tương tác thế nào (nếu có)?
  • Ngoài mạng xã hội, đối thủ cạnh tranh có các kênh nào khác trong việc marketing không? Những kênh đó được triển khai cụ thể ra sao?
  • Đối thủ cạnh tranh đang chạy những chiến dịch truyền thông nào (cả online & offline)? Những kiểu nội dung đang sử dụng là gì? Có thể học hỏi hay tham khảo được gì từ những nội dung đó không?
  • Phong cách chính trong các dạng nội dung của đối thủ cạnh tranh là gì?

Về công nghệ

  • Trang web của đối thủ cạnh tranh được xây dựng dựa trên nền tảng nào?
  • Tốc độ trang web của đối thủ cạnh tranh như thế nào?
  • Có trang web nào khác đang liên kết trở lại web của đối thủ nhưng không liên kết với bạn?

Về khách hàng

  • Các đối thủ cạnh tranh đang nhắm đến đối tượng khách hàng nào? Khách hàng của các đối thủ này có yêu cầu và nhu cầu gì?
  • Khách hàng có tương tác với đối thủ cạnh tranh không?
  • Thể loại nội dung nào thường nhận được phản hồi tốt từ phía khách hàng?
  • Đối thủ cạnh tranh đang sử dụng nền tảng nào để tương tác với khách hàng?

Bên cạnh đó, cần chi tiết hóa điểm mạnh và điểm yếu của họ. Các câu hỏi này sẽ giúp người làm phân tích hiểu rõ hơn về đối thủ cạnh tranh và có thể thu thập đầy đủ thông tin cần thiết để đánh giá sức mạnh cũng như hạn chế của đối thủ.

Bước 4: Lập bảng phân tích (những) đối thủ đã xác định

Khi thu thập dữ liệu về nhóm đối thủ cạnh tranh, việc sắp xếp dữ liệu một cách khoa học, có logic trong một bảng phân tích sẽ giúp bạn dễ dàng chia sẻ thông tin với đội ngũ của mình và cập nhật nhanh chóng theo thời gian. Bảng phân tích này có thể phân nhóm dữ liệu theo các tiêu chí khác nhau để so sánh và đối chiếu, bao gồm:

  • Tên đối thủ
  • Sản phẩm/dịch vụ của đối thủ
  • Thị phần của đối thủ
  • Giá cả sản phẩm hay dịch vụ mà đối thủ đưa ra
  • Điểm mạnh của đối thủ
  • Điểm yếu của đối thủ
  • Phân khúc khách hàng mà đối thủ nhắm tới
  • Các kênh tiếp thị của đối thủ
  • Các chiến lược khác biệt của sản phẩm/dịch vụ của đối thủ
  • Tầm ảnh hưởng của đối thủ đến doanh nghiệp của bạn
  • Những mối đe dọa tiềm tàng đến từ đối thủ
  • Điểm mạnh và bất lợi của chính doanh nghiệp mình

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Việc phân nhóm dữ liệu theo bảng này sẽ đưa ra được cái nhìn tổng quan về nhóm đối thủ, từ đó ra quyết định và chiến lược phù hợp để cạnh tranh hiệu quả. Bên cạnh đó, việc theo dõi và cập nhật liên tục bảng phân tích cũng sẽ giúp bạn có thể điều chỉnh chiến lược của mình phù hợp với sự thay đổi của thị trường và đối thủ.

Bước 5: Tiến hành ứng dụng các mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh

Sau bước thu thập và phân tích dữ liệu, lập bảng đối thủ, bước tiếp theo là tiến hành ứng dụng các mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh để đưa ra những kết luận và chiến lược cạnh tranh phù hợp. Như đã đề cập ở trên, hãy tham khảo những mô hình phổ biến nhất 2023 mà các doanh nghiệp thường sử dụng.

Ngoài ra, Benchmarking, CPM Ma trận hình ảnh cạnh tranh (Competitive Profile Matrix) hay mô hình đa giác cạnh tranh cũng là những mô hình ứng dụng phân tích đối thủ cạnh tranh hiệu quả.

Bước 6: Thực hiện lập báo cáo phân tích Đối thủ cạnh tranh

Việc trình bày và tổng hợp các thông tin cần thiết trong báo cáo phân tích đối thủ cạnh tranh rất quan trọng. Bản báo cáo hoàn chỉnh cần bao gồm các phần sau:

  • Tóm tắt: mục đích của báo cáo, đặt vấn đề và mô tả các phương pháp thu thập – phân tích dữ liệu.
  • Các phân tích: SWOT, Five Forces Analysis,…
  • Kết luận và đề xuất: tổng kết lại kết quả phân tích và đưa ra các đề xuất chiến lược phù hợp để tận dụng cơ hội và đối phó với mối đe dọa của đối thủ cạnh tranh.

Bản báo cáo phân tích đối thủ cạnh tranh hoàn chỉnh cần được trình bày rõ ràng và cụ thể về nội dung, đồng thời sử dụng hình ảnh, biểu đồ và các tài liệu minh họa để giúp hiểu rõ hơn về các thông tin. Hãy chú ý đến cách trình bày văn bản, nên sử dụng ngôn từ chính xác, dễ hiểu và tránh sử dụng quá nhiều thuật ngữ chuyên ngành.

Phân tích đối thủ cạnh tranh

Bước 7: Tổng hợp và đưa ra chiến lược cạnh tranh phù hợp

Từ báo cáo phân tích đối thủ cạnh tranh ở trên, dưới đây là một số gợi ý chiến lược hiệu quả có thể sử dụng:

  • Tận dụng điểm mạnh của doanh nghiệp: giảm giá hoặc tăng chất lượng sản phẩm để thu hút khách hàng.
  • Phát triển sản phẩm/dịch vụ mới: tập trung vào phát triển tính năng mới hoặc cải thiện tính năng hiện có để cạnh tranh.
  • Tăng cường chiến lược tiếp thị: tập trung vào việc quảng cáo, đẩy mạnh hoạt động Marketing online hoặc tăng cường mối quan hệ với khách hàng.
  • Nâng cao chất lượng dịch vụ: đào tạo nhân viên/ đầu tư vào công nghệ để cải thiện quy trình phục vụ.
  • Tìm kiếm thị trường mới: nếu đối thủ có thị phần lớn hơn trong thị trường hiện tại, bạn có thể tìm kiếm thị trường mới để mở rộng doanh nghiệp và tăng trưởng kinh doanh.

Bước 8: Theo dõi và đánh giá, cập nhật bảng phân tích đối thủ cạnh tranh thường xuyên

Cuối cùng, theo dõi và cập nhật là bước quan trọng để đảm bảo hiệu quả chiến lược cạnh tranh. Năm 2023 cũng như ở tương lai xa hơn nữa, thị trường luôn luôn có nhiều biến động. Do đó, cần thường xuyên cập nhật bảng phân tích đối thủ cạnh tranh để có cái nhìn tổng quan về hoạt động của đối thủ cũng như thị trường. Từ đó điều chỉnh và thay đổi chiến lược nếu cần thiết.

Onemore khuyên bạn nên đánh giá lại bảng phân tích đối thủ cạnh tranh ít nhất một lần mỗi quý để có cái nhìn toàn diện và đưa ra các điều chỉnh/ cải tiến cho chiến lược của mình.

Một số lưu ý khi thực hiện phân tích đối thủ cạnh tranh

Không phải chỉ cần phân tích một lần rồi thôi 

Bởi các đối thủ, các công ty/ doanh nghiệp  sẽ không ngừng phát triển và mở rộng theo thời gian. Vì vậy việc tập hợp các thông tin dữ liệu là quá trình liên tục trong khoảng thời gian dài. Sau đó, chúng ta cũng cần phải liên tục cập nhật những thông tin mới khi các đối thủ có sự thay đổi để cải tiến mình.

Phân tích & Đánh giá dựa trên số liệu, dữ liệu (tránh cảm tính) 

Đây là phương pháp đánh giá khách quan và chính xác nhất. Khi thực hiện các phân tích về đối thủ cạnh tranh, những con số, bảng biểu thống kê,… (gọi chung là các dạng dữ liệu) rất quyết định. Thay vì thực hiện báo cáo dựa trên những điều bạn “nghĩ” hay những cảm tính cá nhân, hãy dựa trên những điều mà dữ liệu “nói”.

Vạch ra định hướng rõ ràng ngay từ đầu

Nếu thiếu định hướng trong khi tổng hợp các phân tích cạnh tranh và không có mục tiêu rõ ràng sau cùng, mọi thứ sẽ trở thành một đống hỗn độn. Do số lượng thông tin và dữ liệu mà bạn phải khai thác cũng như tiếp cận là vô cùng lớn, nên rất dễ đi chệch định hướng.

Chú ý đến cả quá trình hoạt động/ phát triển 

Khi xem xét những dữ liệu về đối thủ, hãy nhớ tìm hiểu các doanh nghiệp/ công ty đã phát triển, tiến bộ (hay thụt lùi) thế nào theo thời gian. Tránh sai lầm phổ biến là chỉ nghiên cứu các phương thức mà họ sử dụng tại một thời điểm cố định.

Đầu tư để có được thông tin chất lượng

Hiện nay, có rất nhiều thông tin không chuẩn hoặc lệch lạc trên thị trường. Do vậy, đầu tư để có được thông tin chất lượng là một điều rất cần thiết trong thế giới hiện đại và đầy cạnh tranh này. Nếu đầu tư nghiêm túc, nó sẽ giúp bạn đơn giản hóa quá trình thu thập dữ liệu khi phân tích đối thủ cạnh tranh. Từ đó những kết luận chính xác và nhanh chóng dựa trên những thông tin xác thực cũng sẽ được hình thành.

FAQ

Lập bảng phân tích đối thủ cạnh tranh có lợi ích gì?

  • Giúp đánh giá sức mạnh và điểm yếu của đối thủ cạnh tranh.
  • Tổng hợp thông tin theo tiêu chí cụ thể và có hệ thống logic.
  • Dễ dàng phân tích, đánh giá và so sánh.
  • Có thể tùy biến những tiêu chí để đáp ứng, phù hợp với mục tiêu phân tích.
  • Đưa ra những quyết định kinh doanh phù hợp với tình hình thị trường và đối thủ.
  • Hỗ trợ đưa ra chiến lược marketing và bán hàng hiệu quả.

Sử dụng công cụ hỗ trợ miễn phí nào để phân tích đối thủ cạnh tranh? 

  • Google Trends
  • SimilarWeb
  • Alexa
  • SEMrush
  • Social Mention

Khi tìm hiểu đối thủ, cần giải quyết những vấn đề gì?

  • Bạn học hỏi hay tham khảo được gì từ lợi thế cạnh tranh của đối thủ?
  • Phương thức hay kênh Marketing mà đối thủ đang làm là gì?
  • Chi phí & giá sản phẩm/ dịch vụ trên thị trường của họ ra sao?
  • Bộ máy hoạt động của họ gồm những gì?
  • Phương thức nào giúp đối thủ tạo ra sự trung thành khách hàng?

Có những cuốn sách hay nào để học về phân tích cạnh tranh hiệu quả?

  • Sách Chiến Lược Cạnh Tranh (Michael Eugene Porter)
  • Marketing Để Cạnh Tranh (Philip Kotler, Hermawan Kartajaya & Hooi Den Huan)
  • Sách Lý thuyết cạnh tranh doanh nghiệp thương mại (NXB ĐH Kinh tế Quốc Dân)
  • Cạnh Tranh Bằng Phân Tích – Competing on Analytics (Thomas H. Davenport & Jeanea G.Harris)

Kết luận

“Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” – việc phân tích đối thủ cạnh tranh là không thể thiếu trong quy trình kinh doanh. Đó là một trong những yếu tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Trên đây là 8 bước chi tiết để phân tích đối thủ cạnh tranh hiệu quả nhất 2023. Hy vọng bạn đã có những thông tin hữu ích để dễ dàng thực hiện phân tích đối thủ của chính doanh nghiệp mình! 

Để có được những thông tin, bảng chiến lược về phân tích đối thủ cạnh tranh chất lượng, nhanh chóng và hiệu quả, bạn có thể cân nhắc đến đơn vị cung cấp dịch vụ Marketing tổng thể chuyên nghiệp – Onemore Agency. Để nhận được tư vấn chi tiết về các giải pháp, hãy liên hệ chúng tôi: